• dr Jacek Jackowski
• Marianna Jara
• Maria Krawczuk
• Franciszek Palka
• prof. dr hab. Magdalena Zowczak
Folklor jest „sztuką życia” (K. Dadak-Kozicka 1996) i „mądrością wyrażoną sztuką” (Thomas 1846). Te piękne definicje kierują naszą percepcję w stronę raczej duchowego wymiaru dziedzictwa, ale przecież sztuka wyraża się poprzez konkretne materialne artefakty i poprzez ciało. Taniec to ruch całego ciała, i wola umysłu i zmysłów, aby wyrazić „coś”, śpiew płynie przez ciało człowieka, zmysły i umysł, rzeźba i ludowe rzemiosło dotykają materii, z której twórca, artysta – niczym ziemski demiurg – ucieleśnia ducha, pobudza zmysły swoje i widza. Zmysłowość, sensualizm ma w sztuce ludowej różne oblicza i wymiary; także sakralne.
Duch i zmysły w sztuce ludowej odzwierciedlają porządki graniczne i pograniczne: przenika się w nich bujność i dynamika ludzkiego życia (rytm przyrody, żywiołów, płodność, rozwój – tu i teraz, być albo nie być…), tęsknota za Bogiem, Bóstwem, Nieskończonością, Absolutem, Kosmosem, przenikają się wierzenia i zabobony, modlitwy i zaklinania, prostota i naiwność, swoje i obce, intymne i wspólne, piękne i brzydkie, kicz i arcydzieło, nabożność z profanacją, racjonalność i pragmatyzm z intuicją i emocjami… Trudno nieraz wytyczyć granicę tych przenikań, a jej przekroczenie może iść w zaskakujących kierunkach – nie zawsze w tych, które wydają się być oczywiste. Bo to, co na pozór święte, nieraz straszy przyziemnością i sieje zgrozę, a to, co na pozór nieświęte, urasta do rangi symbolu i wyznacza wartości.
Jak wyraża to sztuka ludowa?
Czym kieruje się artysta, tworząc rzeczy święte i nieświęte?
Jak ciało wyraża ducha w kontakcie ze światem, z innym, z samym sobą?
Jak dziś odbieramy dawną twórczość ludową, jak czerpiemy z dziedzictwa, jak żyje ona w nas, a jak ją przedstawiamy światu zewnętrznemu?
Jak balansują między duchem i zmysłami ludowi twórcy, śpiewacy, tancerze, muzykanci, poeci?
Jak widzieć sztukę ludową, jak o niej mówić i pisać?
Czy „namacalny realizm przedmiotów czysto symbolicznych” (Zowczak 2013, za: Kruszelnicki 1977) jest wyrazem prostoty czy naiwności?
Czy rytualizm ma sens i jak go dziś postrzegamy?
Kiedy duch i ciało w muzyce, śpiewie, tańcu, rzeźbie, malarstwie, hafcie, rzemiośle i in. się ze sobą zestrajają, a kiedy rozchodzą?
Jak współistnieją dziś religia i folklor?
Te, a także inne pytania i zagadnienia będziemy dyskutować w doborowym gronie badaczy i twórców ludowych, poruszając się na granicy nauki i sztuki, indywidualności i wspólnotowości, dawności i współczesności, tradycyjności i nowoczesności oraz w obrębie różnych rzeczywistości wyznaniowych, kulturowych i światopoglądowych.
